Οι διαταραχές της νεφρικής λειτουργίας διακρίνονται σε δυο κατηγορίες.

Η πρώτη κατηγορία μπορεί να οδηγήσει σε οξεία νεφρική ανεπάρκεια ενώ η δεύτερη σε χρόνια νεφρική ανεπάρκεια.

Η Οξεία νεφρική ανεπάρκεια είναι το σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από ξαφνική καταστολή του νεφρώνα, σε τέτοιο βαθμό ώστε να υπάρχει ανεπάρκεια της διατήρησης της ποιότητας και ποσότητας των σωματικών υγρών, σε φυσιολογικά επίπεδα. Με αποτέλεσμα να συσσωρεύονται υγρά και ηλεκτρολύτες στο σώμα.

Συμπτώματα οξείας νεφρικής ανεπάρκειας:

• Μικρή ή καθόλου παραγωγή ούρων
• Ανορεξία
• Οίδημα
• Ανησυχία, άγχος, υπνηλία
• Δύσνοια, πόνος στον θώρακα

Κάθε νεφρός περιέχει μικροσκοπικά φίλτρα, τους νεφρώνες , τα οποία καθαρίζουν το αίμα, από τις άχρηστες ουσίες που παράγονται από τον μεταβολισμό. Επιπλέον ρυθμίζουν τους ηλεκτρολύτες και το νερό του σώματος. Στο τελικό στάδιο της Χρόνιας Νεφρικής Νόσου, οι νεφροί αδυνατούν να επιτελέσουν τη λειτουργία τους, με συνέπεια τη συσσώρευση τοξικών ουσιών και υγρών στο αίμα του ασθενούς.

Η επιβράδυνση ή ακόμη κι αναστολή της εξέλιξης της Χρόνιας Νεφρικής Ανεπάρκειας βασίζεται στους εξής θεραπευτικούς στόχους:

• Έγκαιρη αντιμετώπιση πρωτοπαθούς νοσήματος
• Δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη και φώσφορο
• Δραστική αντιμετώπιση της λευκωματουρίας
• Αποφυγή ή περιορισμός λήψης άλατος.
• Ρύθμιση αρτηριακής πίεσης <130/80mmHg (κυρίως μέσω ACE inhibitors, ARB)
• Ικανοποιητικός γλυκαιμικός έλεγχος διαβητικού ασθενούς (γλυκοζυλιωμένη Hb<7,5%)
• Αντιμετώπιση υπερλιπιδαιμίας
• Διακοπή καπνίσματος

Η πρόοδος της Χρόνιας Νεφρικής Ανεπάρκειας οδηγεί στο στάδιο της νεφρικής νόσου όπου κρίνεται αναγκαία η υποκατάσταση της λειτουργίας των νεφρών είτε μέσω της αιμοκάθαρσης, είτε μέσω της περιτοναϊκής κάθαρσης, είτε μέσω της μεταμόσχευσης νεφρού.

Αιμοκάθαρση είναι η θεραπεία που απομακρύνει από το αίμα τοξίνες και υγρά τα οποία κατακρατούνται από τον οργανισμό λόγω της νεφρικής βλάβης. Είναι πολύ σημαντικό να λαμβάνει ο ασθενής τη σωστή δόση αιμοκάθαρσης γιατί με αυτό τον τρόπο βελτιώνεται η

• γενική κατάσταση της υγείας σας
• αυξάνονται τα χρόνια και η ποιότητα ζωής
• μειώνονται οι πιθανότητες νοσηλείας

Η διαδικασία της αιμοκάθαρσης είναι η πιο συχνή μέθοδος υποκατάστασης της νεφρικής λειτουργίας.

• Διαμέσου ενός φίλτρου που τοποθετείται σε ένα μηχάνημα το οποίο ονομάζεται «τεχνητός νεφρός». Στο εσωτερικό του φίλτρου το αίμα έρχεται σε επαφή μέσω μιας πορώδους μεμβράνης με ένα υγρό που απομακρύνει τις τοξίνες από το αίμα. Συγχρόνως το «καθαρισμένο» αίμα επανέρχεται στη φλέβα του ασθενούς. Αυτή η διαδικασία επαναλαμβάνεται αρκετές φορές στη διάρκεια της συνεδρίας έχοντας ως στόχο την εξισορρόπηση των υγρών και ηλεκτρολυτών στο αίμα του ασθενούς και η εξασφάλιση της επιβίωσής του. Για να επιτευχθεί καλής ποιότητας κάθαρση πρέπει οι παράγοντες που συμμετέχουν σε αυτήν να είναι ποιοτικοί. Κύριος ρυθμιστής είναι το φίλτρο αιμοκάθαρσης.

Για την αιμοκάθαρση χρειάζεται ο «τεχνητός νεφρός», η φίστουλα ή ένα καθετήρας τοποθετημένος σε μία μεγάλη φλέβα.

• Η φίστουλα είναι μία χειρουργική σύνδεση μεταξύ μίας αρτηρίας και μίας φλέβας συνήθως στο άνω άκρο η οποία γίνεται με τοπική αναισθησία, ώστε η φλέβα να αναπτυχθεί και να γίνει μεγαλύτερη για να μπορεί να επιτευχθεί ικανοποιητική αιματική ροή στη διάρκεια της συνεδρίας αιμοκάθαρσης.
• Ο φλεβικός καθετήρας είναι ένας μικρός πλαστικός σωλήνας που επιτρέπει τη δημιουργία προσπέλασης στην αιμοκάθαρση. Όταν τοποθετείται σε μια μεγάλη φλέβα ονομάζεται κεντρικός φλεβικός καθετήρας.

Η διαδικασία προϋποθέτει:

• Αγγειακή προσπέλαση – fistula , συνθετικό μόσχευμα , προσωρινό ή μόνιμο καθετήρα
• Βελόνες και γραμμές αιμοκάθαρσης
• Φίλτρο Αιμοκάθαρσης
• Διάλυμα

Κατά τη διάρκεια της αιμοκάθαρσης, ο ασθενής τοποθετείται σε κάθισμα με ρυθμιζόμενη πλάτη και έτσι του δίνεται η δυνατότητα να αξιοποιήσει τον συγκεκριμένο χρόνο εποικοδομητικά καθώς μπορεί είτε να διαβάσει, είτε να ασχοληθεί με το κινητό ή το laptop του, να δει τηλεόραση, να ακούσει μουσική, να συνομιλήσει ακόμα και να κοιμηθεί καθώς δεν υπάρχει ενόχληση κατά τη διάρκεια της αιμοκάθαρσης. Ωστόσο δεν είναι δυνατό κατά τη συγκεκριμένη διαδικασία να περπατάει.

Η αιμοκάθαρση είναι μια διαδικασία χρόνια κι επαναλαμβανόμενη. Ο ασθενής καλείται να προσαρμοστεί σε έναν καινούριο τρόπο ζωής καθώς η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια περιλαμβάνει σημαντική αλλαγή στο επίπεδο ζωής. Αυτός ο νέος τρόπος απαιτεί να περνάει ένα σημαντικό κομμάτι του χρόνου του στη μονάδα νεφρού, να ακολουθεί διαιτητικούς κανόνες, να λαμβάνει φαρμακευτικά σκευάσματα και να είναι συνεπής σε αυτά.

Η σύγχρονη αιμοκάθαρση αντιμετωπίζει τον αιμοκαθαιρούμενο ως ενεργό μέλος της κοινωνίας σε όλους τους τομείς της καθημερινότητας (εργαζόμενος, αθλητής, φοιτητής κλπ).

Η αποτελεσματική επικοινωνία με το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, η ψυχολογική στήριξη, η προσβασιμότητα στις υπηρεσίες υγείας και η παροχή ποιοτικής φροντίδας φαίνεται να μειώνουν την αναγκαιότητα καθημερινής νοσηλευτικής φροντίδας, για τους ασθενείς με Χρόνια Νεφρική Ανεπάρκεια και να βελτιώνουν το επίπεδο ζωής.

Η επιτυχία της καλής ποιότητας ζωής βασίζεται στην καλή συνεργασία του τριγώνου ασθενής – γιατρός – νοσηλευτής και την φιλοσοφία να αντιμετωπίζεται ο χρόνιος ασθενής ως πολύτιμη και ανεξάρτητη μονάδα.